فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 5-4
فصل اول : آسيبهاي صورت …………………………………………………………………….. 13-6
- آسيبهاي چشم …………………………………………………… 8-7
- آسيبهاي بيني …………………………………………………… 10-9
- آسيبهاي گوش……………………………………………………. 11
- شکستگيهاي صورت……………………………………………… 12
- آسيبهاي زبان ……………………………………………………. 13
فصل دوم : آسيب هاي سرو گردن…………………………………………………… 14
- آسيب هاي سينوس سباتي ………………………………………… 15
- آسيبهاي گردن ……………………………………………………. 16
فصل سوم : آسيب هاي تنه :………………………………………………………… 20
- آسيب هاي قفسه ي سينه……………………………… 21
- آسيب هاي قلب ……………………………………….. 22
- آسيب هاي شکم……………………………………….. 23
فصل چهارم : آسيب اندامهاي تحطاني :…………………………………………….. 24
- آسيب هاي مچ پا ……………………………………………….. 25
- پارگي زرد پي آشيل …………………………………………….. 26
منابع و مآخذ ……………………………………………………………………….. 27
مقدمه
يکي از موارد بسيار مهم در کمکهاي اوليه که معمولاً ناديده گرفته مي شود ، محوطه تمرين و مسابقه هنرجويان است . محوطه تمرين. بايد عاري از هر گونه خطر براي هنر جو باشد. در گوشه و کنار بعضي از محوطه هاي تمرين . صندليهاي تاشو به طور پراکنده يافت مي شود؛ وزنه هاي هالتر در پايان هر جلسه ي تمرين در محوطهي تمرين روي زمين باقي مانده اند و يا يک طرح ساختماني بدون حصار حفاظتي در گوشه اي رها شده است . در صورتيکه اين عوامل به عنوان زمينه ي خطر مورد توجه قرار نگيرند، هر کدام مي تواند منجر به نوعي صدمه شود. هنگاميکه مربي و يا صاحب سالن، فضايي را براي فعاليت هنرجويان آماده مي سازد، بايد حداکثر ايمني را براي آنها در نظر گيرد. در اينجا قبل از شروع ادامه مطالب : ” اگه دنبال آموزش انواع سلاح به صورت کاملا حرفه ای هستی همین الان اینجا کلیک کن ” :
- محوطه تمرين بازو و فاقد هر نوع مانعي باشد.
- کف زمين تمرين بايد صاف، مسطح و تميز باشد.
- محوطه تمرين بايد نور کافي داشته باشد.
- تهويه بايد به خوبي صورت گيرد.
- کليه لوازم (نگهداري و تعمير) بايد خارج از محوطه ي تمرين قرار گيرند.
- وسايل تمرين از جمله وسايل آموزش وزنه برداري و وسايل بدنسازي بايد در جاي ديگر نگهدار مي شوند.
- دفتر سالن ورزشي بايد در جوار محل تمرين و مجهز به شيشه نشکن يا بدون شيشه باشد تا ديد کافي از کل محوطه تمرين داشته باشد .
- جعبه کمکهاي اوليه با لوازم کافي بايد همواره براي استفاده ي فوري موجود و در دسترس باشد.
- فضاي کافي براي هر هنر آموز در نظر گرفته شود.
هنگاميکه هنر جويان کلاس، همگي با هم در حال انجام تمرينهاي ضربه زدن با پا هستند، وجود فضايي کافي در بين آنها بسيار اهميت دارد. براي فنوني که با دست اجرا مي شوند به فضاي کمتري احتياج است . در حرکات ضربه با پا به ويژه در گروههايي که درجه ي کمربند آنها پايينتر است، هنرجويان از هر سمت حداقل حدود 2 متر فاصله داشته باشند . بدين ترتيب فضاي کافي به اندازه ي 4 متر مربع براي هر هنر جو جهت اجراي بيشتر حرکات اصلي ، بجز فنون پرشي ايجاد مي شود. اين موضوع باعث جلوگيري از برخوردها در هنگام تمرينهاي زميني مي شود . بهتر است صاحبان سالنهاي ورزشي ورزشکاران را در مقابل آسيبهاي ايجاد شده در حين تمرين، آسيب در حين مسابقات، آسيبهاي احتمالي در طول سفرهاي ورزشي و حوادث حين هنرهاي رزمي ، بيمه درماني کنند . هنرهاي رزمي نيازمند آن است، که تحت پوشش بيمه درماني قرار گيرد . اين کار در تداوم سالنهاي ورزشي نقش موثري دارد .
فصل 1
آسيبهاي صورت :
- آسيب هاي چشم
- آسيبهاي بيني
- آسيبهاي گوش
- شکستگيهاي صورت
- آسيبهاي زبان
آسيبهاي صورت
آسيبهاي چشم
ساختمانهاي استخواني اطراف چشم جاي امني را براي کره چشم، به خصوص در مقابل ضربه هاي ناشي از جسم بزرگ فراهم مي کنند . هر چه سطح جسم اصابت کننده با چشم کوچکتر باشد، احتمال آسيب ديدگي خود چشم بيشتر است.
بدين جهت از وارد کردن ضربه با انگشتان به چشم در هنگام تمرين يا مبارزه، به دليل وجود خطر جدي نابينايي دائمي يا اختلال ديد بايد جداً خودداري کرد. شرکت کننده اي که از قبل چشمش آسيب ديده است يا ضعف بينايي دارد بايد در حين تمرين و مبارزه از عينک محافظ استفاده کند. هنرجوياني هم که از لنز چشمي استفاده مي کنند در هنگام تمرين لنز خود را بايد بردارند يا در صورتيکه استفاده از آن ضروري باشد، در حين تمرين و مبارزه بايد عينک محافظتي بزنند . شايعترين آسيب چشم کبود شدن اطراف آن بر اثر ضربه ي مستقيم است . نخست بايد مطمئن شد که آيا آسيب جدي به خود چشم وارد آمده يا خير . به دنبال وارد آمدن ضربه به محل کاسه ي چشم، بخشهاي نرم دور چشم به طور ناگهاني متورم مي شوند و خونريزي مي کنند يک روش ساده براي تشخيص آسيب ديدگي چشم آن است که هر دو پلک چشم را معاينه کنيم و از حرکات طبيعي هر دو چشم به طور هماهنگ مطمئن شويم. (در صورتيکه چشمها هماهنگ با هم حرکت نکنند ممکن است استخوان دور چشم شکسته باشد، بنابراين بايد فوراً به پزشک مراجعه کرد.)
پس از مشاهده ي حرکت پلکها و چشمها، خود کره ي چشم را از نظر وجود خونريزي معاينه کنيد . وجود هر گونه خون در چشم که ناشي از زخم خارج چشمي نباشد، بدين معناست که زمينه ي تهديدي براي بينائي چشم وجود دارد و معاينه ي سريع توسط پزشک ترجيحاً چشم پزشک ضروري است .
آسيبهاي صورت
آسيبهاي بيني
در هنرهاي رزمي آسيب بيني بسيار شايع است، از اين لحاظ که بيني در وسط صورت قرار گرفته و از سطح صورت بيرون زده است. کوفتگي در بيني شايع است و اکثراً در نتيجه ضربه هاي مستقيم به آن در حين مبارزه آزاد رخ مي دهد.
کوفتگي در بيني را مي توان با تورم و حساسيت بيني مشخص کرد. با معاينه دقيق بر آمدگي بيني مي توان هر گونه تغيير شکل و انحراف آن را تشخيص داد. گذاشتن سريع يخ بر روي بيني حساسيت و تورم آن را کاهش خواهد داد. اين کار بايد با گذاشتن کيسه پلاستيکي يخ بر روي محل آسيب ديده 2تا3 مرتبه در روز هر بار به مدت 10 تا 15 دقيقه انجام شود تا تورم فروکش کند. خونريزيهاي بيني نيز شايع هستند. اين صدمات ناشي از وارد آمدن آسيب به پوشش داخلي بيني، تيغه ي مياني، استخوانهاي مياني يا هر دو قسمت مي باشند . هرگاه تغيير شکل آشکار (پهن شدن) يا انحراف استخوانهاي بيني به يک سمت، خونريزي مداوم يا انسداد تنفس در يک يا هر دو سمت بيني مشهود باشد، احتمال شکستگي بيني وجود دارد. لمس دقيق و آرام استخوانهاي بيني وجود هر نوع ناهنجاري در برآمدگي استخواني را مشخص خواهدکرد، که معمولاً به معني شکستگي است. زماني که به وجود شکستگي مشکوک شديد، شخص مصدوم بايد براي معاينه ي بعدي به پزشک خود يا به يک مرکز اورژانس مراجعه کند.
در صورت قطع نشدن خونريزي بيني از طريق وارد آوردن فشار خارجي به آن ، مي بايست با پوشاندن داخل آن (به وسيله گاز استريل) خونريزي را متوقف کرد؛ و اين کار بايد فقط توسط يک فرد مجرب آگاه به مسائل طبي صورت گيرد.
آسيبهاي صورت
آسيبهاي گوش
آسيبهاي گوش در کاراته شيوع کمتري دارند، اما در جودو به خصوص در هنگام انجام دادن حرکات بر روي حصير شايع هستند . بيشتر آسيب هاي گوش در اثر ضرباتي است که به قسمت خارجي آن نزديک به استخوانهاي جمجمه برخورد مي کنند . گذاشتن سريع يخ بر روي آن همراه با وارد آورد ن فشار اغلب از به وجود آمدن زخمهاي مزمن و نيز گوش گل کلمي پيشگيري مي کند. آسيبهايي که باعث خونريزي و تورم زياد در گوش شوند و با يخ و فشار قابل کنترل نباشند، بايد توسط پزشک براي جلوگيري از ايجاد برآمدگي و تغيير شکل دائمي گوش درمان شوند.
آسيب به پرده ي صماخ بايد هر چه سريعتر توسط پزشک مورد معاينه و درمان قرار گيرد تا از کري دائمي جلوگيري شود. اين آسيب در نتيجه وارد آمدن ضربه ي مستقيم به پهلوي سرو روي گوش به وسيله ي کف دست يا با انگشتان نيمه بسته ايجاد مي شود. معمولاً در اثر اين آسيب درد ناگهاني، کاهش شنوايي و احتمالاً خونريزي از مجراي گوش بروز مي کند. اجتناب از چکاندن قطره يا ساير مواد درماني در گوش در اين موارد اهميت دارد ، زيرا ممکن است باعث عفونت گوش مياني شود .
همچنين بايد به فرد مصدوم تذکر داد تا از فين کردن اجتناب کند، زيرا اين موضوع مي تواند باعث بروز عارضه بيشتر در گوش داخلي شود .
آسيبهاي صورت
شکستگيهاي صورت
شکستگي هاي صورت به علت وارد آمدن ضربه هاي شديد توسط دست يا پا رخ مي دهند. با توجه به اينکه شکستگيهاي صورت ، آسيبهاي بسيار جدي هستند. بيشتر شکستگيها در اطراف استخوان گونه ها، بيني يا فک روي مي دهند . در صورت بروز تورم و درد شديد پايدار پس از يک ضربه مستقيم به گونه ها، احتمال شکستگي اين ناحيه وجود دارد. فشار ملايم با شصت و انگشت بر روي موضع آسيب ديده حساسيت بارز و درد فزاينده را آشکار مي سازد . اگر مصدوم هنگام فشردن دندانها بر روي هم احاس درد کند ،ابتدا احتمال شکستگي فک وجود دارد وي همچنين در دو تورم دائمي را روي خود استخوان فک حس خواهد کرد. با داشتن هر گونه شک درباره ي شکستگي صورت، مصدوم بايد براي پرتو نگاري و معاينات بيشتر به درمانگاه اورژانس فرستاده شود. تحت اين شرايط نگذاريد فرد آسيب ديده تمرين يا مبارزه را ادامه دهد.
آسيبهاي صورت
آسيبهاي زبان
آسيب هاي زبان در اثر فشرده شدن يا بريده شدن زبان بين دندان ها، هنگام وارد آمدن ضربه به فک نيمه باز رخ مي دهند. براي جلوگيري از آسيب مزبور بايد همواره به هنر جو توصيه شود تا در طول مبارزه دندانهاي خود را فشرده و فک پايين را محکم نگاه دارد . محکم نگاهداشتن فک به وسيله ي فشار ملايم دندانها همچنين به کاهش اثر ضربه هاي وارده به پايين صورت کمک مي کند. اگر زبان يک هنرجو جراحت بردارد، معمولاً منجر به خونريزي مي گردد که مي توان آن را به وسيله ي فشار مستقيم و با استفاده از يخ کنترل کرد. اگر زبان کاملاً بريده شود، ممکن است نياز به بخيه زدن باشد .
فصل 2
آسيب هاي سروگردن :
- آسيب هاي سينوس سباتي
- آسيبهاي گردن
آسيبهاي سر و گردن
آسيبهاي سينوس سباتي
در ورزشهايي که با برخورد جسمي همراهند، آسيبهاي سينوس سباتي نادرند. اما در صورت وارد آمدن ضربه يا فشار به گردن فرد امکان دارد اين آسيبها در هنرهاي رزمي اتفاق بيفتند. سينوس سباتي شامل گروهي از اعصاب است که در ديواره ي داخلي شريان سباتي قرار گرفته اند. کار اين اعصاب کشف کردن تغييرات فشار خون در شريان سباتي داخلي و دادن پاسخ به اين تغييرات است. تحريک اين اعصاب با فشار دادن شريان يا وارد آوردن ضربه ي مستقيم به يک طرف گردن که شريان در آنجا قرار دارد رخ مي دهد. محل اين شريان با قرار دادن انگشت در زير زاويه ي فک و عضله ي جناغي- پستاني گردن مشخص مي شود.
وارد آمدن آسيب به رشته هاي عصبي سينوس سباتي موجب پايين آمدن فشار خون، کندي ضربان قلب و احتمالاً از بين رفتن هوشياري مي شود. وارد آوردن فشار مداوم بر اين محل موجب ايست قلبي مي شود . درمان اين نوع آسيب بايد با معاينه و باز کردن راه هوا صورت گيرد.
فرد مصدوم را به پشت بخوابانيد و اندامهاي تحتاني وي را 30 تا 45 سانتيمتر از زمين بلند کنيد و اگر ضربان نبض يا تنفس غير محسوس باشد عمليات احياء قلبي – ريوي را اجرا کنيد .
آسيبهاي سرو گردن
آسيبهاي گردن
اغلب آسيبهاي گردن در هنرهاي رزمي کم اهميت اند و معمولاً به صورت کشيدگي عضلاني يا رباطي مي باشند. آسيبهاي جدي مانند آسيبهاي سر نادرند. اما اگر چنين آسيب جدي به گردن وارد آيد، مي تواند زندگي فرد را تهديد کند و احتمال معلوليت دائمي براي ورزشکار هنرهاي رزمي ايجاد کند. هرچند که آگاهي از امکان وقوع و اهميت خطر آسيبهاي جدي گردن براي مربي مهم است. ستون مهره هاي گردني تکيه گاه محکمي براي سر هستند و در عين حال با داشتن قابليت انعطاف، دامنه حرکتي وسيعي را براي سر ايجاد مي کنند. اين ستون همچنين طوري ساخته شده است تا گروههاي عصبي بزرگ را از مغز به ساير قسمتهاي بدن انتقال دهد، ساختن چنين ترتيبي در يک مجموعه از نظر مهندسي و طراحي تقريباً غير ممکن است.
آسيبهاي گردن را بايد بلا فاصله به دقت کنترل و معاينه کرد. هرگاه يک ورزشکار هنرهاي رزمي مشکوک به آسيب گردن باشد تا زمانيکه معاينات بعدي صورت نگرفته است، بايد هميشه آنرا يک آسيب جدي تلقي کرد . هرگز به فردي که احتمالاً دچار آسيب جدي گردن گشته تا زمانيکه آسيب وي مورد معاينه دقيق قرار نگرفته است اجازه ندهيد که بنشيند يا بايستد، يا سر خود را به طرفين حرکت دهد. هنگام معاينه آسيب سر احتمال همراه بودن آن را با آسيب گردن همواره مورد توجه قرار دهيد . مهمتر از همه اينکه نبايد به دليل ادامه ي تمرينها در جابه جايي فرد مصدوم عجله کرد . اين کار بدون معاينه ي مناسب و جابه جايي دقيق، ممکن است آسيب جزئي را به فلج دائمي يا حتي مرگ مبدل سازد.
آسيبهاي سرو گردن
آسيبهاي گردن
کلاس را به انتهاي ديگر سالن منتقل کنيد و فرد مصدوم را بدون داشتن عجله به طور دقيق بررسي کنيد. ابتدا در صورتي که فرد مصدوم بهوش است از او بخواهيد که آرام و راحت باشد و سرش را به اطراف حرکت ندهد. از او سوال کنيد که آيا درد دارد؟ و در صورت وجود درد محل آن را نشان دهد. از او بپرسيد که آيا در دستها و پاهاي خود احساس سوزن سوزن شدن يا بي حسي مي کند؟ سپس از او بخواهيد تا به آرامي دستها، بازوها، مچ پا و پاهايش را حرکت دهد. وجود درد شديد در گردن يا شانه ها ، ضعف ، بي حسي، سوزن سوزن شدن در دستها و پاها يا ناتواني در حرکت دادن آنها حاکي از وجود آسيب شديد در گردن است. اگر نسبت به وجود آسيب شديد در گردن ترديد داريد به فرد اجازه ندهيد بنشيند يا بايستد؛ چون اگر در ستون مهره ها آسيبي وجود داشته باشد اين کار سبب تشديد آن مي شود . هميشه دو طرف سر را به آرامي با هر دو دست نگه داريد . فرد را به پشت قرار دهيد ، سپس سر مصدوم بايد با قرار دادن کيسه ي شن، حوله، روزنامه يا بالش در دو طرف آن يا با کمک فرد ديگري به آرامي ثابت نگه داشته شود. فرد مصدوم بايد با آمبولانس به مرکز پزشکي منتقل شود. هميشه به خاطر داشته باشيد که در آسيبهاي مهره هاي گردن فرد مصدوم بايد به پشت قرار گيرد . هرگز سعي نکنيد فردي را که در ناحيه گردن آسيب ديده است بر روي شکم بخوابانيد. هميشه سعي کنيد تا سر را ثابت نگه داريد به طوري که در هيچ جهتي آزادانه حرکت نکند.
هر گونه حرکت اضافي سر بر روي شانه ها منجر به فلج کامل يا مرگ مي شود .
فصل 3
آسيب هاي تنه :
- آسيب هاي قفسه سينه
- آسيبهاي قلب
- آسيب هاي شکم
آسيبهاي تنه
آسيبهاي قفسه سينه
کوفتگي در قفسه سينه در اثر وارد آمدن ضربه ي دست يا پا به جلوي قفسه سينه روي مي دهد، چون اين ناحيه در مبارزات قهرماني قانوناً محل اصابت ضربه ها به شمار مي آيد . ناحيه ي آسيب ديده معمولاً نسبت به لمس حساس مي شود . گاهي اوقات ضربه ي دست يا پا مي تواند آنقدر قوي باشد که منجر به قطع تنفس شود .
نفس کشيدن تا چند ثانيه مشکل خواهد بود، زيرا عضلات قفسه سينه دچار انقباضات متشنج مي شوند، اما اين حالت به درمان خاصي نياز ندارد ، چون زمانيکه اين حالت از بين برود، تنفس دوباره برقرار خواهد شد. گذاشتن يخ بر روي موضع آسيب ديده در دو تورم را بر طرف خواهد کرد . در طول مبارزه ممکن است ورزشکاران زن دچار آسيبهاي پستان شوند، که چندان غير عادي نيست، اما مي تواند خطرناک باشد زيرا پستان از بافت چربي شکل تشکيل شده است و خونريزي داخلي آن مي تواند خيلي شديد باشد. آسيبهاي وارده به پستان مي بايست با گذاشتن سريع يخ تحت درمان قرار گيرند و از باند کشي پهن بايد براي بر طرف کردن تورم و کنترل خونريزي داخلي استفاده شود. اين باند کشي بايد براي مدت 24 ساعت باقي بماند و در اين بين روزي سه بار، و هر بار به مدت 20 دقيقه بايد روي باند کشي کيسه ي يخ قرار داده شود . ادامه ي تمرين مي بايست تا فروکش کردن تورم و حساسيت در پستان آسيب ديده به تأخير بيفتد. در طي جلسات بعدي تمرين بايد از يک سينه بند که سينه ها را محکم نگاه مي دارد، استفاده شود .
آسيبهاي تنه
آسيبهاي قلب
آسيبهاي قلب که معمولاً در اثر وارد آمدن ضربه مستقيم به قفسه سينه رخ مي دهند، نادرند. به خصوص در مسابقه يا سالن تمريني که از مديريت خوبي برخوردار باشد. اما با وجود اين ، بهتر است که مربي از بروز چنين صدماتي آگاه باشد . در بيشتر موارد ، معمولاً در اثر بروز اختلال در نظم قلب يا ايست قلبي ، فرد آسيب ديده بيهوش مي شود. در هر دو صورت ، تا زماني که فرد مصدوم در اختيار افراد متخصص در امور پزشکي قرار گيرد، اجراي عمليات احياء قلبي – ريوي (CPR) ضروري است. به خاطر داشته باشيد که وارد آمدن ضربه هاي قوي به قفسه سينه مي تواند منجر به آسيب هاي قلب گردد.
آسيبهاي تنه
آسيبهاي شکم
بيشتر آسيبهاي وارده به جداره ي شکم به صورت کوفتگي هستند. فلج زود گذر شکم (اختلال در شبکه اعصاب خورشيدي) ضربه اي سخت است که درست به زير جناغ سينه در قسمت سر دل (بالاي معده)، به صورت ضربه ي مشت يا لگد وارد مي آيد. اين محل در مبارزه به عنوان ناحيه از پاي در آوردن حريف شناخته مي شود. وارد آوردن ضربه دقيق به اين ناحيه سبب افت ناگهاني فشار خون و کاهش تعداد نبض مي شود. همچنين گرفتگي عضلات ديواره ي شکم، گرفتگي تنفس را نيز به همراه دارد. اقدام درماني بايد در راستاي ثابت نگاه داشتن فشار خون انجام گيرد. معمولاً قرار دادن فرد مصدوم به پشت و بالا آوردن پاهاي او در حدود 45 تا 60 سانتيمتر از سطح زمين مفيد است. اما در صورتي که عضلات ديوار شکم دچار گرفتگي باشند، پس از اين که ورزشکار به پشت قرار گرفت ، زانوهاي خود را بايد به سمت قفسه سينه در داخل شکم جمع کند. اين حرکت باعث مي شود تا درد و گرفتگي عضلاني برطرف شود و کمک زيادي به برقراري تنفس به حالت عادي مي کند. معمولاً به درمان ديگري نياز نيست. زمين افتادن شديد در اثر پرت شدن در جودو و يا فن پشت پا در کاراته ممکن است سبب آسيب داخلي شکم شود . نکته ي مهم در اينجا اين است که وارد آمدن هر گونه آسيبي به داخل شکم معمولاً به جراحي فوري نياز دارد. به اين دليل مربي بايد از اين نوع آسيب ديدگي آگاهي داشته باشد . هر هنرجو يا ورزشکاري که ضربه ي شديد به ناحيه ي شکمش وارد مي شود، و سپس دچار شکم درد سختي مي شود، بايد فوراً پزشک او را معاينه کند. وجود درد مداوم در شکم، حساسيت دردناک شکم، رنگ پريدگي، عرق سرد، و حال عمومي بدو ،شوک مانند ، تهوع و ضعف همگي از علائم آسيب شديد داخل شکمي هستند . در صورتي که اين علائم در عرض چند ثانيه برطرف نشود، ورزشکار را بايد سريعاً با آمبولانس براي عمل جراحي به مرکز پزشکي اورژانس منتقل کرد . آسيبهاي بيضه در هنرهاي رزمي نادرند و در صورت نظارت و مراقبت کامل و استفاده از تجهيزات مناسب نبايد هرگز رخ دهد. اما اگر چنين آسيبي اتفاق افتاد فرد بايد به پشت خوابانده شود و براي رفع گرفتگي عضلات ديواره ي شکم او بايد به آرامي زانوهايش را به سمت قفسه سينه خم کند. سپس، بايد بر روي کيسه ي بيضه تکه هاي يخ قرار گيرد تا تورم و خونريزي اطراف بيضه ها کاهش يابد.
در صورت ادامه ي تورم و درد بيضه ، اين ناحيه را بايد پزشک معاينه کند.
فصل چهارم
آسيب هاي اندامهاي تحطاني :
- آسيب هاي مچ پا
- پارگي زرد پي آشيل
آسيبهاي اندامهاي تحطاني
آسيبهاي مچ پا
مفصل مچ پا اصولاً يک مفصل لولايي است و براي حرکات رو به بالا و پايين و تا حدودي حرکت چرخشي متناسب است. سه گروه رباط وجود دارند که مفصل مچ پا را نگه مي دارند: يکسري رباطهاي بزرگ در بخش خارجي ، يک رباط بر روي بخش داخلي، و يک رباط بر روي بخش پشتي مچ پا. شايعترين آسيبي که به مچ پا وارد مي آيد کشيدگي رباط خارجي است که ضعيفترين قسمت مچ پا محسوب مي شود. براي تشخيص ضعف آن کف پايتان را به سمت داخل بچرخانيد به طوري که لبه ي خارجي بر روي زمين قرار گيرد، در اين حال به لبه ي خارجي فشار بياوريد و ميزان ناتواني پا را در اين وضعيت ملاحظه کنيد. کشيدگي رباطهاي مچ پا از آسيب خفيف درجه يک تا پارگي شديد درجه 3 متفاوت هستند . کمکهاي اوليه ي ساده در هر نوع آسيب مچ پا، عبارت است از : گذاشتن يخ براي کاهش تورم و خونريزي و پيچيدن باند کشي جهت تحت فشار قرار دادن اين ناحيه . پس از آن مچ پا بايد بالا نگاه داشته شود و بهتر است تا معاينه پزشک از ايستادن يا نشستن بر روي مفصل آسيب ديده خودداري شود. تحت هيچ شرايطي نبايد تا 72 ساعت اول بعد از صدمه ، مفصل آسيب ديده گرم شود . بعد از اين زمان ، گرم کردن محل اقدام بسيار مناسبي است.
آسيبهاي اندامهاي تحطاني
پارگي زردپي آشيل
امکان بروز پارگي زردپي آشيل در هنرهاي رزمي وجود دارد ، به خصوص در حين اجراي تکنيکهاي پرشي. اين زردپي بر اثر وارد آمدن هر نوع فشار ناگهاني به قسمت عقبي پا (گروه زردپي ساق يا پاشنه) آسيب مي بيند. اين آسيب اکثراً موجب بروز درد ناگهاني و احساس حالتي مانند ترکيدگي در عقب زردپي پاشنه اي مي شود. اغلب اين حالت اشتباهاً به عنوان آسيب مچ پا تشخيص داده مي شود. معمولاً در عرض 12 ساعت اطراف مچ پا و پاشنه ورم کرده و تغيير رنگي به رنگ آبي در اين ناحيه ظاهر مي شود. با مشاهده ي موارد زير تشخيص پارگي زردپي آشيل آسانتر مي شود:
- فرد مصدوم قادر به ايستادن بر روي انگشتان خويش نيست.
- وقتي معاينه کننده عضله ي ساق پارا با دست بگيرد و آنرا تحت فشار قرار دهد، کف پا بر خلاف حالت طبيعي به سمت پايين خم نخواهد شد .
- وقتي کف پا به سمت بالا خم شود، به جاي سفتي طبيعي در محل اتصال زردپي در پشت مچ پا ، در زردپي پاشنه فرو رفتگي حس مي شود.
درمان اوليه با گذاشتن يخ بر روي محل آسيب، پيچيدن باند کشي و بالا نگاه داشتن اندام آسيب ديده جهت کاهش تورم صورت مي پذيرد. اين اقدامات در تشخيص دقيق و سريع به جراح کمک مي کند، زيرا در صورتيکه زردپي آشيل پاره شده باشد براي ترميم مجدد به جراحي نياز دارد.